De term werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen worden vaak onterecht door elkaar gebruikt. Hoewel ze elkaar zeker aanvullen, is hun doel én functie toch anders: werkkledij is in de eerste plaats bedoeld om de drager te beschermen tegen vuil en stof tijdens het uitvoeren van diens werk. Het kan ook worden gebruikt om een beroep te karakteriseren of bedrijven gebruiken soms een uniform (al dan niet met bedrijfslogo) om zich te identificeren.
Een persoonlijk beschermingsmiddel of PBM daarentegen biedt bescherming tegen een specifieke risico voor de veiligheid en/of gezondheid van de werknemer. PBM’s zijn onder andere helmen, veiligheidsbrillen, veiligheidsschoenen, mondmaskers of ademhalingsbescherming, gehoorbescherming, handschoenen, enz.
Bij de keuze van beschermende kledij houdt men best rekening met het vermogen om te beschermen tegen de potentiële risico's, maar ook comfort, functionaliteit (verstelmogelijkheden, zakken, sluitingen, enz.) en esthetiek zijn belangrijke eigenschappen.
Beschermende kledij moet voldoen aan de EN 340-norm om te worden geclassificeerd als dusdanig. Naast EN340 zijn er nog andere normen die elk een specifieke beschermende eigenschap hebben zoals hittebestendigheid of mechanische weerstand.
De juiste PBM's voor de te beschermen lichaamsdelen:
Veiligheidsschoenen: In de groene sectoren is het dragen van veiligheidsschoenen of -laarzen essentieel, omwille van het werken met zwaar rollend materieel, dieren… in vaak gladde omstandigheden. Meestal worden veiligheidsschoenen van het type S3 gebruikt. Ze zijn voorzien van een antislipzool, een antiperforatie middenzool en een beschermend omhulsel (van metaal of composiet) aan de voorzijde van de voet.
Bij thermisch onkruid bestrijden is het raadzaam om, naast de S3-markering, schoenen te dragen die bestand zijn tegen hitte (markering: HRO).
Gehoorbescherming: vanaf 85 dB(A) worden de oren geleidelijk aan beschadigd. Zonder gehoorbescherming kan het geluid van een draaiende motor reeds in een paar seconden permanente gehoorschade veroorzaken. Het reduceren van lawaai vermindert tevens het vermoeidheidsgevoel.
Volgens de wetgeving moet gehoorbescherming beschikbaar zijn voor werknemers vanaf 80 dB(A) en is het dragen ervan verplicht vanaf 85 dB(A). Gehoorbescherming kan opgedeeld worden in 3 klassen, afhankelijk van de geluidsdemping:
o Klasse 1: 27 tot 30dB(A)
o Klasse 2: 30dB(A)
o Klasse 3: 33dB(A)
Om redenen van comfort en onderhoudsgemak opteert men in de groene sectoren vaak voor oorkappen , maar eveneens oordopjes en otoplastieken kunnen aangewezen zijn.
Onderstaande tabel toont de gemiddelde maximale blootstellingsduur zonder gehoorbescherming (deze cijfers variëren naargelang het model en de staat van onderhoud van de gemanipuleerde machine). Bij een langere blootstelling zal er permanente gehoorschade optreden.
|
Voorbeeld |
Geluidsniveau dB(A) |
Maximale blootstelling zonder gehoorbescherming |
|
Zitmaaier |
100 |
15 minuten |
|
Heggenschaar |
106 |
3 minuten en 45 seconden |
|
Bosmaaier |
113 |
56 seconden |
|
Houthakselaar |
116 |
28 seconden |
|
Kettingzaag |
118 |
7 seconden |
 |
|
Het geluidsniveau staat eveneens vermeld op de machine zelf. |
Vizier: om te werken met machines waarbij een risico bestaat op wegvliegende deeltjes zoals bij de bosmaaier. Gezichtsbescherming is essentieel om de projectie van deze deeltjes in het gezicht te beperken en bijgevolg de ogen te beschermen. Een vizier wordt meestal in combinatie met een helm en gehoorbescherming gebruikt. Het vizier wordt dan rechtstreeks aan de hoofdband van de gehoorbescherming bevestigd.
Veiligheidsbril: er zijn verschillende soorten brillen:
Ademhalingsmaskers: bestaan in verschillende types:
Bij alle maskers is een goede afdichting tussen het gezicht van de gebruiker en het masker belangrijk voor de goede werking. Bij een slechte pasvorm, kan er langs de openingen ongefilterde lucht binnenstromen, de zogenaamde leklucht. Voor personen met een baard kunnen luchtkappen een oplossing bieden.
De maskers komen in verschillende vormen:
|
Wegwerp halfgelaatsmasker |
Halfgelaatsmasker met herbruikbare filters |
 |
 |
Filters gemarkeerd met de letter "P" en een witte kleurcode bieden bescherming tegen stof.
o P1: bescherming tegen irriterend stof (80% van de deeltjes)
o P2: bescherming tegen schadelijk stof (94% van de deeltjes)
o P3: bescherming tegen giftig stof (99,9% van de deeltjes)
Maskers met patronen bieden verschillende soorten bescherming dankzij een combinatie van filters met gekleurde banden naargelang het gas dat zij filteren, dit heet een combinatiefilter. De indicatieband kan bruin zijn voor organische ontsmettingsmiddelen (bv. op basis van formaldehyde en glutamaat), gewasbeschermingsmiddelen en oplosmiddelen. De groene band geeft een doeltreffend masker tegen ammoniak aan.
Afhankelijk van de klasse, is het filtermateriaal in staat, meer of minder schadelijke gassen vast te houden, zodat de drager deze niet kan inademen:
o Klasse 1: lage capaciteit
o Klasse 2: gemiddelde capaciteit
o Klasse 3: hoge capaciteit
Manchetten: zij beperken snijwonden aan de onderarmen dankzij de geïntegreerde snijbescherming. De manchetten moeten worden gedragen bij het gebruik van de kettingzaag.
Handschoenen: afhankelijk van het materiaal van de handschoenen bieden deze bescherming tegen verschillende invloeden:
 |
|
Handschoenen met norm EN 374 bieden voldoende bescherming voor het hanteren van gewasbeschermingsmiddelen. |
Er zijn ook handschoenen die bestand zijn tegen koude, hitte, elektriciteit, enz.
Beenbescherming tijdens het kettingzagen: wanneer u een kettingzaag gebruikt, is het van essentieel belang om een broek te dragen die bestand is tegen impact van de kettingzaag. De meeste verwondingen door kettingzagen zijn verwondingen aan de benen (+/- 42% van alle ongevallen).
 |
|
Het pictogram met norm EN 381 geeft aan dat de broek bescherming biedt tegen verwondingen door kettingzagen. |
Er bestaan 3 types bescherming (A, B, C): vooraan, vooraan + aan de binnenzijde en volledig (zie onderstaande illustratie).
De norm EN381 bestaat uit 4 klassen en is opgesplitst aan de hand van de snelheid van de ketting:
o Klasse 0: 16 m/s
o Klasse 1: 20 m/s
o Klasse 2: 24 m/s
o Klasse 3: 28 m/s
Het is belangrijk dat de keuze van de broek in overeenstemming is met het vermogen van de gebruikte kettingzaag.
Beenbescherming tijdens het gebruik van machines die mogelijks voorwerpen projecteren (bosmaaiers, heggenscharen, roterende borstels, enz.): deze bieden bescherming tegen beknelling, snijwonden alsook tegen de impact van wegslingerende voorwerpen tegen de benen. Ook tijdens het werken met de bosmaaier is het aangeraden om werkkledij met lange mouwen en lange broek te dragen.
Bescherming tijdens werkzaamheden langs de weg: tijdens dergelijke werkzaamheden is het van essentieel belang om zichtbaar te zijn voor naderende weggebruikers. De broek heeft twee 50 mm brede reflecterende stroken. Hoge zichtbaarheidskledij wordt aangeduid met de norm EN ISO 20471 en wordt opgedeeld in 2 klassen:
 |
 |
|
Klasse 1 |
Klasse 2 |
De overall: tijdens de manipulatie van fytoproducten moet het hele lichaam bedekt zijn om contact tussen de huid en de spuitnevel te vermijden. Type 5-6 wegwerpoveralls (foto 1) zijn comfortabel om te dragen bij milde temperaturen. Zij zijn echter gevoelig voor scheuren en de waterdichtheid is beperkt.
Voor gebruik op plaatsen waar de toediener intensief aan gewasbeschermingsmiddelen wordt blootgesteld, zijn waterdichte, wasbare en herbruikbare overalls, identiek aan weerbestendige pakken, een betere oplossing (foto 2).
 |
 |
|
Foto 1: Type 5-6 wegwerpoverall |
Foto 2: Waterdichte & herbruikbare overall |
Enkele adviezen voor het onderhoud van persoonlijke beschermingsmiddelen:
Evenals arbeidsmiddelen moeten persoonlijke beschermingsmiddelen worden onderhouden (reinigen, uit de zon bewaren, enz.) om de beschermende functies ervan zoveel mogelijk te behouden. Hou je daarom steeds nauwgezet aan de onderhouds- en reinigingsinstructies van de fabrikant.
Helmen, schoenen, filters... hebben allen een beperkte houdbaarheidsdatum (vermeld op het product). Na deze datum kan de goede werking van het PBM niet meer gegarandeerd worden.
Het nieuwe KB Tijdelijke en Mobiele Bouwplaatsen (TMB) dat recent gepubliceerd werd, is ook van toepassing voor onze tuinaannemers en hun werknemers, maar alleen indien er gewerkt wordt op werven met meerdere aannemers (die ook niet-parken en tuinen kunnen zijn). Voorbeelden hiervan zijn werkzaamheden aan tuinen, terwijl men nog aan het (af-)bouwen is. Ook samenwerken met een grondwerker tijdens grote projecten valt onder TMB.
De combinatie van werken met gereedschap dat vonken of gensters kan produceren en de aanwezigheid van brandbare materialen (opslag van hout, stro, hooi, plastiek, …) zorgt voor een niet te onderschatten risico op brand op een landbouwbedrijf.
De combinatie van werken met gereedschap dat vonken of gensters kan produceren en de aanwezigheid van brandbare materialen (opslag van hout, stro, hooi, plastiek, …) zorgt voor een niet te onderschatten risico op brand op een landbouwbedrijf. De gegenereerde vonken kunnen in de mestput belanden en de daar aanwezige gassen kunnen tot een explosie of brand leiden.
Om dit te voorkomen, neem je voor het starten van de werkzaamheden, best enkele preventiemaatregelen:
Wil je meer weten hoe je je bedrijf brandveilig maakt?
Bekijk de nieuwsbrief 'Hoe voorkom ik brand op mijn landbouwbedrijf?'
Op elk bedrijf moet een asbestinventaris aanwezig zijn, ook als er geen asbest aanwezig is. Deze asbestinventaris bevat een algemeen overzicht van asbest of asbesthoudende materialen die aanwezig zijn in alle delen van de gebouwen, machines, installaties, beschermingsmiddelen en andere uitrustingen op de arbeidsplaatsen.
Dit is al even een wettelijke verplichting. Wat nieuw is, is dat deze asbestinventaris sinds 9 maart 2023 eveneens jaarlijks geactualiseerd dient te worden.
Download hier de voorbeeld asbestinventaris die je vrij kan gebruiken van Prevent Agri.
Valpartijen tijdens werkzaamheden vanop ladders komen helaas nog te vaak voor in de groene sectoren. Daarom geven we enkele tips om veiliger te werken met ladders:
✅De stelregel is dat een ladder niet gebruikt mag worden als er gewerkt kan worden vanop een veiliger arbeidsmiddel. Het gebruik ervan moet dus zoveel mogelijk beperkt worden!
✅Gebruik ladders ENKEL voor korte werkzaamheden die geen enkele fysische kracht vereisen (bijvoorbeeld nazicht) of om je naar hoger gelegen oppervlakken te begeven.
✅ Gebruik een hoogtewerker of rolstelling voor langdurige werken in de hoogte of voor werken waarvoor fysieke kracht vereist is.
✅Voorzie ladderhaken of ladders die vastgemaakt zijn, zodat wegglijden niet mogelijk is.
✅Zorg dat de ladder bovenaan minstens 1 meter uitsteekt en sta nooit op de 3 laatste sporten van de ladder.
✅Draag (licht) materiaal/gereedschap in een gordel of tas en hou altijd drie contactpunten op de ladder: dus twee handen en één voet op de ladder, of twee voeten en één hand.
✅Klim altijd met je gezicht naar de ladder toe en je zwaartepunt recht boven de trede.
✅Verplaats de ladder op tijd, zodat je nooit verder dan een meter hoeft te reiken.
✅Breng andere werknemers in de buurt op de hoogte van de aanwezigheid van een ladder, zodat de ladder niet per ongeluk aangereden of aangestoten kan worden.
✅Positioneer ladders enkel op een stabiele ondergrond, gebruik een laddermat voor extra stabiliteit.
✅ Verwijder onmiddellijk defecte ladders.
✅Geef elke ladder een unieke identificatie, controleer jaarlijks alle ladders op je bedrijf en stel een opvolgplan op.
In de landbouwsector gebeuren heel wat ongevallen, soms met zware gevolgen. Machines zijn niet altijd de oorzaak. Mestgassen, kuilgassen of het zwavelzuur gebruikt bij chemische luchtwassers zijn de ‘stille’ gevaren op een landbouwbedrijf. Om landbouwers en studenten uit landbouwscholen hierop attent te maken, ontwikkelde Inagro in samenwerking met Prevent Agri, Provincie West-Vlaanderen, Boerenbond, Hogeschool VIVES en de West-Vlaamse brandweerzones een educatieve driedelige videoreeks:
Nieuwsbrief Prevent Agri – februari 2023
Diisocyanaten zijn een noodzakelijk bestanddeel om de eigenschappen van Polyurethaan (PU)-lijmen, -kitten en -schuimen te maken. PU-producten hebben een ruime toepassing en zijn terug te vinden in schuimen, verven, inkten, kleefstoffen, deklagen, afdichtingsmiddelen en ga zo maar door. Het is belangrijk om contact met diisocyanaten zoveel mogelijk te vermijden, aangezien er na enige tijd hevige allergische reacties en ademhalingsproblemen kunnen optreden.
De aanwezigheid ervan staat steeds vermeld op het etiket van het product. Sinds 24 februari 2022 moet eveneens vermeld staan dat werken met dergelijke producten een opleiding vereist.
In de opleiding krijg je acties over het onder controle houden van de blootstelling aan diisocyanaten via de huid en de luchtwegen op de werkplek. Volg de online opleiding (30 minuten) en ontvang na een korte test een persoonlijk certificaat. De meeste leveranciers geven een kortingscode aan hun afnemers, waardoor de opleiding gratis kan gevolgd worden.Het PU-trainingsplatform is in alle EU-talen beschikbaar.
De gouverneur van West-Vlaanderen lanceerde samen met Prevent Agri en de Hulpverleningszone Fluvia de campagne en folder "hoe voorkom ik brand op mijn landbouwbedrijf" met handige tips over brandpreventie.
Je bedrijf brandveilig maken hoeft namelijk zeker geen dure investering te zijn.
Wij geven je alvast een eerste tip die geen geld kost: nodig je lokale brandweer eens uit op je landbouwbedrijf.
Zij kunnen je tips over brandveiligheid geven en op deze manier leren ze ook onmiddellijk het bedrijf kennen, waardoor er op het moment van een interventie geen kostbare tijd verloren gaat. Ook bij nieuwbouw of verbouwingen kan de brandweer je helpen om brandveilig te (ver)bouwen.
Bekijk de folder: hoe voorkom ik brand op mijn bedrijf?
Wil je meer weten over het voorkomen van brand op jouw bedrijf en aan welke wettelijke verplichtingen je moet voldoen? Lees dan zeker onze nieuwsbrieven: