Veel gestelde vragen

De laagspanningsinstallatie dient 5-jaarlijks gekeurd te worden door een Externe Dienst voor Technische Installatie.

De hoogspanningsinstallatie jaarlijks.

Weetje: de installatie van uw privéwoning dient om de 25 jaar gekeurd te worden.

Vereiste vorming in de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk

Om het in de interne dienst vereiste opleidingsniveau te bepalen, worden de ondernemingen gerangschikt in 4 groepen (A, B, C of D) volgens het aantal werknemers dat zij tewerkstellen en/of de omvang van het risico dat de werknemers er lopen (art. 3 KB Interne Dienst).

Alle preventieadviseurs moeten minstens beschikken over voldoende basiskennis met betrekking tot het welzijn op het werk, inzonderheid de risicoanalyse, de coördinatie van preventieactiviteiten, de werking van het comité voor preventie en bescherming op het werk, enz. (art. 21 KB Interne Dienst).

Interne preventieadviseurs in bedrijven met verhoogd risico (de zgn. bedrijven van groep A en B) moeten een aanvullende vorming volgen, hetzij van niveau I of van niveau II, al naargelang de groep waartoe hun werkgever behoort en het feit of zij al dan niet de leiding hebben van de interne dienst (art. 15 en 22 KB Interne Dienst). Het gaat hierbij om een aanvullende vorming inzake arbeidsveiligheid zoals deze vroeger werd opgelegd aan het diensthoofd veiligheid.

De onderstaande tabel geeft het minimale niveau van de aanvullende vorming weer dat vereist is voor de preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst en voor de andere preventieadviseurs binnen de interne dienst.

*geen aanvullende vorming vereist maar wel voldoende kennis noodzakelijk.

Als de interne dienst beschikt over een eigen departement medisch toezicht met een preventieadviseur-arbeidsgeneesheer of over een eigen preventieadviseur psychosociale aspecten, dan moeten deze preventieadviseurs voldoen aan de opleidingsvoorwaarden die opgelegd worden aan de preventieadviseurs van de externe diensten (respectievelijk art. 22, §2 KB Interne Dienst voor de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, en art. 9 KB 17 mei 2007 betreffende de voorkoming van psychosociale belasting voor de preventieadviseur die deskundig is in de psychosociale aspecten van het werk).

Voor eventuele andere deskundigheden die op grond van de risicoanalyse nodig zijn binnen de onderneming, kan de werkgever al naargelang het geval, beroep doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, of op deskundigen binnen de eigen onderneming die niet behoren tot de interne dienst (art. 14, zevende lid KB Interne Dienst).

Inhoud en organisatie van de vorming

Zoals hoger aangegeven bevat het KB Interne Dienst (art. 21) een aantal bepalingen i.v.m. de basiskennis die vereist is voor alle preventieadviseurs. Het betreft onder meer technieken in verband met risicoanalyse, de coördinatie van preventieactiviteiten (o.a. met de externe dienst), de organisatie van eerste hulp en maatregelen bij ernstig en onmiddellijk gevaar, de samenwerking met het Comité PBW, enz.

Het KB Vorming voorziet dat er cursussen kunnen worden georganiseerd om deze basiskennis te verkrijgen en legt een aantal voorwaarden op aan de organisatoren van dergelijke cursussen (art. 24-26). Organisatoren die aan deze voorwaarden beantwoorden, kunnen dit melden aan de FOD Werkgelegenheid en worden vervolgens op haar website geplaatst (zie bij erkenningen: lijst van de instellingen die een basiscursus voor preventieadviseurs verstrekken).

De cursussen zijn voornamelijk bedoeld voor preventieadviseurs die niet verplicht zijn om een aanvullende vorming te volgen, hetzij omdat zij werken in bedrijven die behoren tot groep C, hetzij omdat zij niet de leiding hebben van een interne dienst in bedrijven van de groepen A of B. Als zij een dergelijke cursus hebben gevolgd, worden zij wel geacht om over de nodige basiskennis te beschikken (art. 23 KB Vorming).

Bijscholing van preventieadviseurs

Alle preventieadviseurs hebben het recht en de plicht om zich bij te scholen, om op de hoogte te blijven van de wijzigingen in de reglementering over het welzijn op het werk en van de wetenschappelijke en technische vooruitgang in dit domein (art. 23 KB Interne Dienst). De verplichting tot bijscholing geldt voor alle preventieadviseurs, ongeacht of het gaat om preventieadviseurs die een aanvullende vorming (niveau I of II) hebben, dan wel om preventieadviseurs met basiskennis (die al dan niet een cursus basiskennis hebben gevolgd).

De omvang van de bijscholingsplicht voor de preventieadviseur wordt door de regelgeving niet vastgelegd, en moet worden bepaald in overleg met de werkgever. Voor niveau 1 en 2 geldt echter de jaarlijkse driedaagse bijscholing als een goede praktijk die sterk aanbevolen wordt. De preventieadviseur moet bovendien van zijn werkgever de toelating krijgen om alle nuttige contacten te onderhouden met gespecialiseerde instanties die in staat zijn hen de gewenste bijscholing te bezorgen.

Deze bijscholingen kunnen worden georganiseerd door de inrichters die de aanvullende vormingen voor preventieadviseurs aanbieden, maar ook door andere organisatoren die worden opgesomd in artikel 29, 1° tot 5° KB Vorming (zoals de FOD Werkgelegenheid, representatieve werkgevers- en werknemersorganisaties, organisaties die vertegenwoordigd zijn in de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk, enz.), op voorwaarde dat zij dergelijke bijscholingen organiseren op structurele wijze, d.w.z. minstens ten belope van drie dagen (al dan niet opeenvolgend) op een jaar, en onder de vorm van studiedagen of seminaries met betrekking tot minstens 2 van de kennisdomeinen of vaardigheden waarover een preventieadviseur moet beschikken (art. 28 KB

Het koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers regelt in het algemeen de opdrachten en taken van de werkgever en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in verband met de verplicht uit te voeren medische onderzoeken in het kader van de arbeidsgeneeskunde.

Risicofuncties

Het gezondheidstoezicht is verplicht voor veiligheidsfuncties, functies met verhoogde waakzaamheid, activiteiten met welbepaald risico.

Zo verstaat men onder :

• functie met verhoogde waakzaamheid: een functie die bestaat uit een permanent toezicht op de werking van een installatie waarbij een gebrek aan waakzaamheid de veiligheid en de gezondheid van andere werknemers in gevaar zou kunnen brengen (voorbeeld : een door een computer bestuurde complexe technische installatie;
     
• functie met welbepaald risico: functies die onder één enkele term samengebracht zijn maar gebonden zijn aan drie verschillende soorten risico's: hetzij een risico te wijten aan de blootstelling aan fysische, chemische of biologische agentia, hetzij een risico verbonden aan de blootstelling aan een belasting van ergonomische aard (hanteren van lasten), of aan een belasting verbonden aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempogebonden werk en die een fysieke maar ook een mentale belasting met zich meebrengen (zoals sommige activiteiten die spanningen veroorzaken of die de risico's die met deze activiteiten gepaard gaan vergroten omdat ze 's nachts uitgevoerd worden, bijvoorbeeld de bewaking, de monotone en afgezonderde activiteiten, de taken van het verzorgingspersoneel), of ook nog een, a posteriori, identificeerbaar risico te wijten aan de verhoogde blootstelling aan psychosociale risico’s op het werk (zoals voortdurend contact met veeleisend publiek).

Er moet op worden gewezen dat de beeldschermwerkers niet langer automatisch aan het voorafgaand gezondheidstoezicht zijn onderworpen. Bepaalde beeldschermwerkers worden onderworpen aan een aangepaste gezondheidsbeoordeling als uit een vragenlijst aan de werknemers of een andere tool (uitgewerkt onder het toezicht van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer over de arbeidsomstandigheden en eventuele gezondheidsproblemen) blijkt dat er sprake is van mogelijke gezondheidsproblemen.

Preventieve handelingen: zij worden toegepast door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer met als doel het gezondheidstoezicht uit te voeren en omvatten de preventieve medische onderzoeken, het samenstellen van een gezondheidsdossier, de inentingen en de tuberculinetests.

Doelstellingen

De doelstellingen die door de uitvoering van het gezondheidstoezicht nagestreefd worden zijn uitdrukkelijk vastgelegd: het gaat erom de risico's te voorkomen door preventiepraktijken te verwezenlijken om de mogelijkheden inzake werkgelegenheid voor elke werknemer te bevorderen, rekening houdend met de specificiteit en de gezondheidstoestand van elke werknemer.

Er is uitdrukkelijk gesteld dat de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, die rekening houdt met de uitgevoerde functie of activiteit, moet steunen op de geschiktheid of ongeschiktheid van de werknemer om zijn werk uit te voeren, op het ogenblik dat het onderzoek plaatsvindt (art. 3).

Verplichtingen van de werkgever

• Het zijn de resultaten van de risicoanalyse uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van de werkgever, die toelaten te beslissen of het gezondheidstoezicht al dan niet nodig is. Maar de werkgever beslist niet alleen: de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer neemt deel aan de risicoanalyse, het Comité PBW geeft zijn voorafgaand advies, en in geval van betwisting hakt de geneesheer-inspecteur de knoop door (art. 4). Wat betreft het specifieke geval van heftruck en/of plukwagen: deze vallen zonder uitzondering allemaal onder veiligheidsfunctie Codex , titel I hoofdstuk IV, waardoor de risicoanalyse steeds een gezondheidstoezicht zal vereisen.
• De permanente beoordeling en aanpassing van de risicoanalyse bieden de werkgever de mogelijkheid om de lijsten, waarvan de inhoud vastgelegd is, bij te houden (art. 6). De datum van de laatste verplichte gezondheidsbeoordeling moet op de naamlijsten vermeld worden (art. 6, § 2, 4).
  De werkgever mag geen enkele wijziging aan de lijsten aanbrengen alvorens het akkoord van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en van het Comité PBW bekomen te hebben (art. 7, § 2). De termijn voor het bewaren van de lijsten is vastgelegd (art. 9).
    
• Wanneer de werkgever vaststelt dat de toestand van een bepaalde werknemer onmiskenbaar de beroepsrisico’s verbonden aan de werkpost vergroot, moet hij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer hiervan op de hoogte brengen (art. 5, §2).
    
• De werkgever is verplicht de werknemers vooraf op de hoogte te brengen van de inhoud van het gezondheidstoezicht (art. 10). Deze verplichting gaat hand in hand met deze zoals vermeld in de wet van 28 januari 2003 betreffende de medische onderzoeken die binnen het kader van de arbeidsverhoudingen worden uitgevoerd. In artikel 3, §2, van deze wet wordt vermeld dat tien dagen vóór het onderzoek aan de werknemer of kandidaat-werknemer, bij een vertrouwelijke en aangetekende brief, moet worden medegedeeld naar welke gegevens wordt gezocht, welk onderzoek wordt uitgevoerd en waarom dat gebeurt.
    
• Er wordt aan herinnerd dat de werknemers niet aan het werk mogen gesteld of gehouden worden als zij weigeren zich te onderwerpen aan de verplichte onderzoeken of inentingen. De weigering zou kunnen leiden tot de verbreking van het arbeidscontract wegens overmacht (art. 13).
    
• Zowel tijdens de periode van werving en selectie als tijdens de periode van de tewerkstelling mag de werkgever geen andere tests of medische onderzoeken laten uitvoeren (voorbeelden : selectietests bij aanwerving gesteund op andere beschouwingen dan de geschiktheid voor een welbepaalde functie of nog, gratis voorgestelde check-ups) dan deze voorzien in het besluit, en er wordt aan herinnerd dat de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer voornamelijk in essentie betrekking heeft op de geschiktheid of ongeschiktheid van de kandidaat voor een welbepaalde werkpost of activiteit, op het ogenblik van het medisch onderzoek (art. 14).

Daarenboven heeft de werkgever nog enkele bijkomende verplichtingen:

De werkgever moet de nodige informatie ter beschikking stellen met betrekking tot de gebruikte arbeidsmiddelen.
De informatie moet voor de werknemers begrijpelijk zijn.

Deze informatie en deze gebruiksaanwijzingen moeten ten minste bevatten:

• de omstandigheden waaronder de arbeidsmiddelen dienen te worden gebruikt;
• de voorzienbare abnormale situaties;
• de conclusies die kunnen worden getrokken uit de bij het gebruik van arbeidsmiddelen opgedane ervaringen;

Er moet worden gewezen op mogelijke gevaren; ook werknemers die niet rechtstreeks met het arbeidsmiddel werken moeten op de hoogte worden gebracht.

De instructies voor gebruik, inspectie en onderhoud van installaties, machines of gemechaniseerde werktuigen moeten op schrift gesteld zijn.  Hetzelfde geldt voor toestellen met veiligheidsfunctie, zoals de plukwagen.

De instructies worden geviseerd  (en eventueel aangepast) door een preventieadviseur van de interne of van de externe dienst Preventie en Bescherming op het werk.